Frederic Chopin was een in Polen geboren pianist en componist van een weergaloze genialiteit op het gebied van klaviermuziek. Als pianist waren zijn talenten niet te evenaren en hadden ze een impact op andere muzikanten die totaal niet in verhouding staan tot het aantal concerten dat hij gaf – slechts 30 openbare optredens in 30 jaar van concertiseren. Niemand heeft voor of na zo veel belangrijke werken bijgedragen aan het repertoire van de piano, of komt dichter bij het vastleggen van zijn ziel.
Vroege jaren
Chopins moeder was Pools, zijn vader een Fransman die als jonge man naar Polen was gekomen en baantjes had als boekhouder en bijlesdocent voordat hij trouwde en zich in Warschau vestigde. De jonge Frederic studeerde piano bij Wojciech Zywny en harmonie en contrapunt bij Jozef Elsner, gaf zijn eerste concert toen hij 8 was, en overtrof vrij snel zijn leraren. Zijn naam werd buiten Polen bekend toen zijn Variations, Op. 2, voor piano en orkest op Mozarts “La ci darem la mano” – geschreven toen hij 17 was – werden gepubliceerd in 1830, naar aanleiding van de beroemde onderscheiding van Robert Schumann in de Allgemeine musikalische Zeitung: “Petje af, heren! Een genie!” In de lente en de herfst van 1830 trakteerde Chopin het Warschau-publiek op een paar nieuw gecomponeerde, wonderbaarlijk poëtische pianoconcerten. Om zijn horizon te verbreden, vertrok hij in november 1830 vanuit Polen naar Wenen en na acht maanden naar Parijs. Hij zou nooit meer terugkeren naar zijn geboorteland, maar het verlies van Polen zou de winst van Parijs zijn.
De componist en zijn piano
Chopin was de eerste geniale componist die zich op unieke wijze aan de piano wijdde – al zijn werken werden ervoor geschreven als solo-instrument of in combinatie met andere instrumenten. Het merendeel van zijn solostukken heeft een kortere vorm en is van nature improviserend. Deze omvatten 20 nocturnes, 25 preludes, 17 walsen, 15 polonaises, 58 mazurka’s en 27 etudes. In deze werken, vooral de nocturnes, preludes en mazurka’s, zijn de emoties vluchtig en daarom kostbaar. Chopin behaalde ook succes in grotere vormen, waaronder het scherzo, een vorm die hij opnieuw uitvond; de ballade, een genre dat hij heeft uitgevonden; en de sonate. De vier ballades en de sonates in bes mineur en b mineur behoren tot zijn grootste creaties, waarin gepassioneerd drama en lyrische tederheid op een gedenkwaardige manier worden gecombineerd.
In zijn opmerkelijk geavanceerde behandeling van harmonie en ritme, verbant Chopin het alledaagse uit zijn muziek en opent hij de deur naar een emotionele dubbelzinnigheid die luisteraars blijft intrigeren – een wiens communicatie subtiliteiten van uitvoering vereist die generaties pianisten met toewijding hebben geprobeerd te bereiken. De lichtgevende texturen en beklijvende melodieën die hij gebruikte om zijn gedachten uit te drukken, droegen bij aan het geluid en de reeks kleurschakeringen van de piano waarvan niemand voor hem had gedacht dat ze er waren, maar die iedereen die hem heeft gevolgd herkent als de zijne. Hetzelfde geldt voor de harmonische vraagtekens die je in zijn muziek aantreft – het equivalent van een blik van zacht verlangen. Hij creëerde een slanker oeuvre dan zijn belangrijke tijdgenoten, maar elk stuk dat hij maakte was niets minder dan een muzikale parel.